کاشان به شهر خانه‌های تاریخی و قدیمی شهرت دارد.
قطعا نام و آوازه‌ی خانه طباطبایی‌ها کاشان را شنیده اید؛ اما شنیدن کی بود مانند دیدن؟ اگر راهی سفر به شهر و دیار کاشان هستید، سری به خانه طباطبایی‌ها بزنید و بهترین شاهکار معماری خانه‌های قدیمی را از نزدیک ببینید.
تاریخچه خانه طباطبایی‌هاتاریخچه خانه طباطبایی‌ها
جایی که قرار است بروید کمی فراتر از یک خانه است؛ شاید اگر آن را عمارت باشکوه طباطبایی‌ها بنامیم شایسته‌تر باشد.
این عمارت تاریخی در نیمه دوم قرن سیزدهم میلادی به سفارش حاج سید جعفر طباطبایی تاجر نطنزی کاشان در نزدیکی حرم امامزاده سلطان امیر احمد ساخته شده است.
کتیبه‌ای که در این مکان قرار دارد تاریخ ساخت این عمارت را به ۱۲۹۸ هجری قمری نسبت می‌دهد.
معروف‌ترین معمار کاشان به نام استاد علی مریم این اثر تاریخی را خلق کرد.
استاد علی مریم خالق آثار معروف دیگری همچون خانه بروجردی‌ها و تیمچه امین الدوله می‌باشد.
ویژگی‌های ساختمان خانه طباطبایی‌هاویژگی‌های ساختمان خانه طباطبایی‌ها
در زمان‌های قدیم ساکنین خانه‌ها توجه بیشتری به معماری داخلی و تزئین بنا‌های رونی داشتند و برای امنیت بیشتر از ظاهرسازی و نماکاری خانه‌ها دوری می‌کردند؛ اما این قضیه در مورد تاجران و ثروتمندان فرق داشت و آن‌ها زیبایی نمای خانه را نشانه‌ی ثروتمندی می‌دانستند.
همین امر در مورد ظاهر خانه طباطبایی‌ها کاشان صدق می‌کند.
داخل خانه از سه بخش متمایز تشکیل شده است.
در مجموعه‌ی این خانه ۴۰ اتاق، ۴ زیر زمین و ۳ میل بادی و ۴ حیاط وجود دارد.
مهمترین فضای خانه طباطبایی‌ها در بخش جنوبی واقع شده است.
ارتفاع ساختمان‌های این بخش نسبت به سایر قسمت‌های خانه بیشتر است.
دو رودخانه‌ی ده آبادی و نصرآبادی آب مورد نیاز ساکنان این خانه را تأمین می‌کنند.
معماری خانه طباطبایی‌ها به گونه‌ای است که در شب‌های سرد سال و اوقاتی که دمای آب داخل چاه گرم‌تر از دمای بیرون است، به طور خودکار جریان هوا قطع می‌شود.
شیوه معماری خانه طباطبایی‌هاشیوه معماری خانه طباطبایی‌ها
طراحی معماری خانه طباطبایی‌ها کاشان به شیوه‌ی گودال باغچه می‌باشد که موجب احداث خانه باغ در یک طبقه زیر زمین می‌شود.
در طراحی این خانه حیاط اصلی در مرکز و سازه‌های بنا به صورت متقارن در اطراف حیاط قرار می‌گیرند.
جالب است بدانید که روش معماری گودال باغچه بیشتر در مناطق بیابانی کاربرد دارد.
بهره گیری از این شیوه‌ی معماری مزایای زیادی دارد؛ دسترسی آسان به آب قنات، تهیه‌ی خاک رس مورد نیاز برای ساخت بنا، عایق بندی خانه در برابر گرما و سرما و صدا و مقاوم سازی خانه در برابر زلزله از جمله فواید ساخت خانه‌ها در قلب خاک می‌باشد.
نگاهی به محوطه‌های خانه نگاهی به محوطه‌های خانه
خانه طباطبایی بی شک یکی از با ارزش‌ترین خانه‌های کاشان و عروس خانه‌های ایران است که تنها با گشت و گذار در آن عمق این معماری با شکوه را درک خواهید کرد.
از بخش شرقی عمارت وارد خانه می‌شوید؛ راهرویی طولانی شما را به حیاط اصلی می‌رساند.
در خانه طباطبایی ۴ حیاط وجود دارد که شامل یک حیاط مرکزی متعلق به بخش بیرون و دو حیاط متعلق به داخل اتاق و یک حیاط متعلق به بخش خدمه می‌باشد.
حیاط خانه طباطبایی‌ها کاشانحیاط اصلی بسیار بزرگ و مستطیلی می‌باشد که با دو استخر مستطیلی عمود بر هم و باغچه‌های هشت ضلعی سرسبز تزئین شده است.
سرسبزی درختان انار و انجیر، طراوت حیاط را دوچندان می‌کند.
تمام اتاق‌ها و بنا‌های خانه طباطبایی در اطراف همین حیاط مرکزی واقع شده اند.
در این خانه حیاط‌های دیگری هم وجود دارند که می‌توانید از طریق حیاط مرکزی و اتاق‌های اطراف به آن‌ها وارد شوید.
نمای درونی خانه طباطبایی‌ها کاشانحیاط‌های کوچک این خانه ساختمان‌های دو طبقه محصور شده اند و دارای ستون‌هایی به شکل هشت ضلعی در وسط هستند.
از جذابیت‌های معماری خانه طباطبایی‌ها کاشان این است که پنجره‌های اکثر اتاق‌ها رو به حیاط اصلی باز می‌شوند.
حتی تصور قدم زدن در این خانه و روبرو شدن با منظره دلنشین فواره‌های آب و گیاهان سرسبز بسیار لذت بخش است؛ چه رسد از نزدیک این تجربه‌ی دوست داشتنی را کسب کنید.
شاهکار هنر معماری در خانه طباطبایی‌هاشاهکار هنر معماری در خانه طباطبایی‌ها
قطعا زیباترین شاهکار هنر‌های معماری را می‌توان در خانه طباطبایی‌ها کاشان دید.
این خانه همچون موزه‌ی بزرگی انواع هنر‌های استوکو، آیینه کاری، گچ کاری، کاشی کاری، نقاشی و معرق و مشبک را به نمایش می‌گذارد.
از در ورودی جلوه‌های این هنر اصیل نمایان می‌شود و تا گوشه و کنار این بخش‌های ساختمان ادامه می‌یابد.
ساخت و ساز معماری خانه‌ی طباطبایی‌ها مطابق با شرایط آب و هوایی منطقه صورت گرفته است.
پنجره های خانه طباطبایی‌ها کاشاننقاشی‌های دیواری و کاشی کاری‌های زیبا در همه جای این خانه خودنمایی می‌کنند.
طبعا زیباترین بخش خانه‌ها متعلق به اتاق شاه نشین است.
گویی برای ساخت و جلوه‌ی اتاق شاهنشین، صاحب خانه توصیه‌ی بیشتری به استاد معمار کرده است.
وارد این اتاق که می‌شوید، هوش از سرتان می‌رود.
از در و دیوار این اتاق زیبایی می‌ریزد.
اتاق شاهنشین مخصوص مهمانان خاص است که البته در خانه طباطبایی از این اتاق برای پذیرایی از مهمانانی که برای تجارت و کسب و کار می‌آمدند استفاده می‌شد.
دکوراسیون اتاق‌های پنج دری یکی از جالب‌ترین دیدنی‌های خانه طباطبایی‌ها کاشان است.
در این بخش پنجره‌های چوبی مشبک و رنگارنگ قرار دارد که فضای داخل اتاق را در پرتو نور‌های رنگی، رویایی می‌کند.
سیستم خنک کننده هوا خانه طباطبایی‌هاسیستم خنک کننده هوا خانه طباطبایی‌ها
با توجه به اینکه خانه طباطبایی‌ها عمر بسیار زیاد و حدود ۱۷۵ سال دارد، در نتیجه در آن تجهیزات ساختمان سازی امروز به کار نرفته است.
اما نوع معماری به کار رفته در این خانه و استفاده از بادگیر برای خنک کردن هوای گرم تابستان باعث شده است تا روز‌هایی خنک را در آن سپری کنید.
علاوه بر بادگیر‌ها که نمونه‌های آن را در اغلب خانه‌های یزد می‌توانید مشاهده کنید، ساخت خانه در گودال یکی دیگر از دلایل وجود هوای مطبوع و متعادل در بخش‌های مختلف آن می‌باشد.
بر عکس بسیاری از خانه‌های امروزی که برای ورود به آن‌ها باید از پله بالا بروید، در خانه طباطبایی‌های کاشان ابتدا باید از پله‌ها پایین بروید تا وارد حیاط آن شوید.
دسترسی راحت به آب قنات و همچنین عایق بودن خانه در برابر گرما و سرما از جمله دلایل انتخاب چنین معماری برای این خانه‌ها می‌باشد.
نزدیک‌ترین جاذبه‌های تاریخی به خانه طباطبایی ها
در خیابان علوی، محله سلطان امیر احمد؛ تعدادی از معروف‌ترین آثار تاریخی کاشان را کشف خواهید کرد.
اگر وقت کمی برای گشت و گذار در کاشان دارید، انتخاب همین یک محله برای ثبت خاطرات به یادماندنی کافی است؛ از زیارت حرم امام زاده سلطان امیر احمد گرفته تا کشف خانه‌های تاریخی دیگری همچون خانه طباطبایی ها، خانه عباسیان، خانه بروجردی‌ها و حمام تاریخی سلطان امیر احمد را در لیست برنامه‌های کاشان گردی شما قرار می‌دهد.
شک نکنید که با قدم گذاشتن به هر یک از این خانه‌ها کوله بار تجربه هایتان سنگین‌تر خواهد شد...